Thee en het Sterftecijfer in Groot-Brittannië

Tussen 1761 en 1834 daalde het jaarlijkse sterftecijfer in Groot-Brittannië aanzienlijk, van 28 naar 25 per 1,000 mensen. Tegelijkertijd waren de lonen nauwelijks gestegen en was de levensstandaard in veel plaatsen zelfs achteruit gegaan. Met de opkomst van de industriële revolutie stroomden steeds meer mensen naar steden, waarvan de sanitaire voorzieningen veel te wensen overlieten.

Londen was overbevolkt en in slums, zoals Prior’s Rent, woonden vele grote gezinnen op een kamer. Hun drinkwater moesten ze halen bij publieke waterpompen, die het water uit de grond haalden. Dat grondwater was echter sterk verontreinigd doordat de riolering oud en slecht onderhouden was. Het gevolg liet zich raden: cholera, dysenterie en andere besmettelijke ziekten teisterden de bevolking. Dysenterie werd in overlijdensakten vaak ‘(bloederige) flux’ genoemd.

Dat het sterftecijfer toch daalde was vermoedelijk het gevolg van de acceptatie van thee als drank, zo dacht Francisca Antman[1]. Theewater moet immers gekookt worden en dat gebruik doodde alle bacteriën in het water waardoor de cyclus van besmetting en ziekte werd verstoord,

Antman onderzocht of de sterfgevallen in Londen als gevolg van door water overgebrachte ziekten zoals flux en sterfgevallen door ziekteverwekkers in de lucht zoals tuberculose, verband hielden met het niveau van de thee-import. Het aantal sterfgevallen door flux nam af toen de import van thee toenam, terwijl het aantal sterfgevallen door tuberculose ongeveer gelijk bleef.

In termen van het testen van deze hypothese was de sleuteldatum 1785. De Tea and Windows Act van 1784 verlaagde toen de belasting op thee van 119% naar slechts 12,5%. Daardoor explodeerde de theeconsumptie. Tegen het einde van de 18e eeuw dronken zelfs zeer arme boeren twee keer per dag thee, schrijft theehistoricus Alan Macfarlane.

Je kon al een bevredigend brouwsel maken met slechts een paar theebladeren, de bladeren konden voor meerdere potten worden hergebruikt en thee was potentieel goedkoper dan bier, dat te duur werd, zowel door het brouwproces dat nodig is om het te maken als door een belasting op mout.

[1] Francisca Antman: For Want of a Cup: The Rise of Tea in England and the Impact of Water Quality on Mortality in Review of Statistics and Economics  - 2023