De Hispanische Paradox verklaard

Allereerst moeten we hier duidelijk maken wat er met de term 'Hispanisch' bedoeld wordt. Het is een vertaling van de Engelse term 'Hispanic', waarmee mensen van Spaanse origine bedoeld worden die in de Verenigde Staten woonachtig zijn. Ook de termen 'latino' (voor mannen) en 'latina' (voor vrouwen) worden voor deze groep gebruikt.

De Hispanische Paradox is de epidemiologische bevinding dat de gezondheid van Spaanstalige Amerikanen paradoxaal genoeg vergelijkbaar is met, of in sommige gevallen beter is dan, die van hun blanke, niet-Spaanstalige Amerikaanse tegenhangers. Dit ondanks het feit dat Spaanstalige Amerikanen een gemiddeld lager inkomen en opleidingsniveau hebben, hogere invaliditeitscijfers en een hogere incidentie van verschillende cardiovasculaire risicofactoren en stofwisselingsziekten.

De paradox in beeld: meer risicofactoren, minder sterfte
Al in 1969 zagen wetenschappers dat Spaanstaligen veel minder last hadden van psychische problemen dan andere minderheidsgroepen[1]. Deze observatie zorgde er voor dat men scherp naar Spaanstaligen ging kijken en het bleek dat binnen die groep minder kindersterfte en minder hart- en vaatziekten voorkwamen[2].

De zwarte bevolking in Amerika loopt tegen dezelfde socio-economische problemen aan, maar binnen die groep komt percentueel wél meer kindersterfte en meer hart- en vaatziekten voor. Wetenschappers dachten aanvankelijk dat een vergelijkbare arme minderheid dezelfde gezondheidsproblemen zou hebben. Maar dat is niet zo. Waarom die Spaanstaligen niet zieker zijn blijft een raadsel voor experts in de volksgezondheid.

Maar we kunnen wel een belangrijke factor aanreiken. Spaanstaligen houden vast aan traditionele eetgewoonten, die vaak meer bonen, fruit, groenten en extra vergine olijfolie bevatten. Dat voedingspatroon lijkt nog sterk op het Mediterrane dieet dat hun voorouders zo gezond hield.

Negatieve effecten
En daar ligt de crux van het verhaal. Spaanstaligen hebben last van het effect van acculturatie, een proces waarbij een groep individuen culturele of sociale kenmerken van een andere groep individuen overneemt. Ze passen hun voedingspatroon soms onbewust aan aan dat van de meerderheid. Deze veranderingen in consumptie hebben vooral te maken met een verminderde naleving van traditionele voedingspatronen. Factoren zoals gemak, fast food, ultra bewerkt voedsel, minder tijd voor koken, hogere prijzen voor levensmiddelen en nieuwe voedseltrends, vaak verspreid via sociale media, spelen hierbij een rol.

Conclusie
Toch blijft de paradox bestaan, vermoedelijk door het gebruik van extra vergine olijfolie, waarvan bekend is dat het stofjes als oleocanthal bevat dat ontstekingsremmende effecten heeft en daardoor hart- en vaatziekten kan helpen voorkomen.

[1] Karno, Edgerton: Perception of mental illness in a Mexican-American community in Archives of General Psychiatry – 1969
[2] Markides, Coreil: The health of Hispanics in the southwestern United States: an epidemiologic paradox in Public Health Reports – 1986.