Een Blue zone is een regio in de wereld waar mensen naar verluidt uitzonderlijk lang zouden leven en zelfs regelmatig ouder worden dan 100 jaar. Die mensen zouden gezond oud worden door een levensstijl die zou bestaan uit fysieke activiteit, weinig stress, veel sociale interacties, een lokaal dieet gebaseerd op volwaardige voeding en een lage incidentie van ziekten. De naam 'Blue zone' is eenvoudigweg afgeleid van het oorspronkelijke onderzoek door wetenschappers, die "een met blauwe pen op een kaart krasten om de dorpen met een langlevende bevolking aan te geven."
Maar toch kunnen er behoorlijk wat kanttekeningen bij deze observatie gezet worden. In 2023 stond Okinawa namelijk slechts op de 42e plaats van de 47 Japanse prefecturen wat betreft levensverwachting. Okinawa is de enige prefectuur in Japan waar de levensverwachting de afgelopen tien jaar is gedaald, ondanks het feit dat in heel Japan de levensverwachting toenam.
Blue zones zijn dus grotendeels onzin en de wetenschap is het wel met me eens[1].
De Japanse paradox
Toch is er een Japanse paradox. Die paradox in voeding verwijst naar de observatie dat, ondanks het feit dat men in Japan een dieet volgt met veel voedingsstoffen of voedingsmiddelen die doorgaans geassocieerd worden met gezondheidsrisico's – zoals een hoog natriumgehalte (van sojasaus, miso en ingemaakte producten) of witte rijst (hoge glycemische index) – de Japanse bevolking historisch gezien een lage mate van obesitas, hartziekten en andere voedingsgerelateerde ziekten kent, gekoppeld aan een van de hoogste levensverwachtingen ter wereld. Dit lijkt in tegenspraak te zijn met de gangbare westerse voedingsleer.
Er zijn wat factoren die deze schijnbare paradox kunnen helpen verklaren. Japan is een bergachtig land waar maar weinig ruimte is voor veeteelt of zelfs akkerbouw. Het traditionele voedingspatroon bestaat uit mede daardoor kleine porties met veel groenten, vis, zeewier en ingemaakte groenten.
Hara hachi bu
De gemiddelde traditionele Japanner, zo die nog bestaat, volgt de oeroude traditie van 'Hara hachi bu' (腹八分目), wat zoiets betekent als 'Eet tot je voor 80% vol zit'. Het stimuleert bewust eten, helpt overeten te voorkomen, bevordert een betere spijsvertering en draagt mogelijk bij aan een langere levensduur en een lager risico op bepaalde chronische, aan ouderdom gerelateerde ziektebeelden. Het is een gewoonte die al door de wijsgeer Confucius (circa. 551- circa 479) werd uitgedragen.
Om hara hachi bu te beoefenen, kun je langzamer eten, kleinere borden gebruiken en letten op de signalen van verzadiging van het lichaam in plaats van door te gaan tot je vol zit.
Japanse paradox verdwijnt
Recente verschuivingen naar een meer westers voedingspatroon in Japan, vooral onder de jongere generaties, hebben echter geleid tot zorgen over de toename van obesitas en de daarmee samenhangende gezondheidsproblemen. Dit suggereert dat de paradox tegenwoordig minder uitgesproken is.
[1] Gavrilov, Gavrilov: Comments on Dietary Restriction, Okinawa Diet and Longevity in Gerontology – 2011. Zie hier.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten