Nootmuskaat en Slaap

Nootmuskaat is afkomstig van de muskaatboom (Myristica fragrans) en die groeide ooit alleen maar op de Banda-eilanden, die gerekend worden tot de Molukken, een eilandengroep van het toenmalige Nederlands Indië. Het woord nootmuskaat is een verbastering van het Latijnse nux moschatae, wat ‘naar muskus ruikende noot’ betekent. Vreemd genoeg is de nootmuskaat geen noot, maar een pit van een perzikachtige vrucht. Van de zaadmantel van de pit wordt foelie gemaakt. De muskaatnoot is zeer hard: in de keuken wordt de muskaatnoot daarom alleen in geraspte vorm, de nootmuskaat, gebruikt. Speculaas krijgt zijn unieke smaak door de toegevoegde nootmuskaat.

Je hebt maar weinig nodig om gerechten heerlijk te kruiden en dat is maar goed ook omdat een teveel aan nootmuskaat vervelende gevolgen kan hebben. De aanstichter van dat kwaad is de myristicine. Dat stofje komt voor in de etherische oliën van de nootmuskaat en werkt als een insecticide en acaricide (mijtendoder). Men vermoedt dat het ook een neurotoxisch effect heeft op bepaalde neuronen in je hersenen omdat je lichaam de myristicine omzet in andere stofjes, die lijken op ecstacy (XTC). Daardoor ontstaan bij overmatig gebruik hallucinaties. Vooral uit Amerikaanse gevangenissen komen sterke verhalen dat nootmuskaat daar soms gebruikt wordt om even aan de grauwe werkelijkheid te ontsnappen. Men schat dat een hoeveelheid van ongeveer 5 gram nootmuskaat bij volwassenen al kan leiden tot buikpijn, braken, duizeligheid, onrust en stoornissen in het bewustzijn. Gedurende de eerste 45 minuten na inname hebben sommigen last van misselijkheid. Daarna ontstaan vaak wat dwaze gedachten en wordt er stom gegiecheld. Dit wordt gevolgd door een droge mond en keel, rood worden van de huid en oogwit. Soms voelt iemand zich geagiteerd en hyperactief, maar veel vaker zal hij zich zwaar, onder invloed en zich niet in staat voelen om ook maar iets te doen. Later ontstaat een euforisch gevoel waarin iemand zich helemaal gelukkig voelt en dromerige visioenen krijgt. Als hij al spreekt, spreekt hij wartaal. Het lastige van een nootmuskaatroes is dat je niet kunt slapen, maar tegelijkertijd ook niet helemaal wakker bent. Deze toestand kan wel 12 uur lang aanhouden, gevolgd door 24 uur waarin je veel slaapt. Na die tijd ontstaan vervelende effecten, zoals spierpijn, botpijn, depressieve gevoelens en hoofdpijn.

Toch zijn al die nadelen interessant omdat inmiddels onderzocht[1] is of een beperkte hoeveelheid nootmuskaat een effect op de slaap kan hebben. Voor de zekerheid heeft men het onderzoek verricht op kuikentjes en wat bleek: nootmuskaatolie veroorzaakte een behoorlijke verbetering van de duur van slaap. Voor Indonesiërs en Maleisiërs hoeft de nootmuskaat helemaal niet onderzocht te worden want daar weten ze al eeuwenlang dat de etherische olie van deze specerij de slaap bevordert. Selamat tidur ('weltrusten').

Maar toch is het voorlopig aan te bevelen dat je nootmuskaat alleen gebruikt om groenten als bloemkool en spuitjes nét even dat beetje extra te geven. Uiteraard wordt nootmuskaat ook in de beroemde en onovertroffen Friese droge worst toegepast.

[1] Sherry et al: Enhancement of ethanol-induced sleep by whole oil of nutmeg in Expierientia - 1978